SEZARYAN İLE DOĞUM.

Bebeğin vajinal yol yerine, karın ön duvarı ve rahime yapılan kesi ile  batından çıkarılma operasyonudur. Sezaryan zorunlu bir ameliyattır ve vajinal doğuma alternatif değildir. Vajinal yolla doğumun gerçekleşemeyeceği durumlarda , anne ve fetüs açısından vajinal yol ciddi risk oluşturacak ise yapılmalıdır. Sezaryan esnasında sırası ile cilt, ciltaltı, kas fasciası , batın kasları , periton ve rahim duvarı kesilerek bebeğe ulaşılır. Anne açısından kanama, enfeksiyon, çevre organ hasarı ,damar tıkanıklığı ve akciğer embolisi , anesteziye bağlı komplikasyon riski  vajinal doğuma göre daha fazladır. Buna karşılık normal doğum esnasında ortaya çıkabilecek prolapsus, postpartum idrar inkontinansı ve  anal sfinkter yaralanmaları  normal doğuma göre daha azdır. Vajinal yolla doğan bebeklerde doğum yolundan geçerken oluşan göğüs kompresyonuna bağlı olarak akciğerleri dolduran sıvı daha kolay atılır. Bu mekanizma Sezaryan doğumda by-pass edildiği için sezaryan ile doğan bebeklerde geçici solunum sıkıntıları daha sık görülebilmektedir. Çok nadir bebeğe ulaşmak için yapılan cerrahi kesi ile  ciltte yaralanma olabilir. Buna karşı sezaryanla doğan bebeklerde zor doğuma bağlı gelişen  brakial pleksus zedelenmeleri  çok daha azdır.

SEZARYAN ENDİKASYONLARI:

FETAL DİSTRESS: doğum esnasında bebeğe giden kan ve oksijen miktarının azalmasına yol açan  bu durum bebeğin kalp monitorizasyonunda anormal trase olarak fark edidlir  . Bu durum acil sezaryan endikasyonudur ve bebeğin en kısa sürede doğurtulmasını gerektirir.

İLERLEMYEN  EYLEM: rahim ağzı açıklığının  yeterli rahim  kasılmalarına rağmen ilerlememmesi , bebeğin baş seviyesinde inişin gerçekleşmediği durumlarda sezaryan zorunlu hale gelir.

GEÇRİLMİŞ UTERİN CERRAHİ ( SEZARYAN, MYOMEKTOMİ ) : herhangi bir nedenle daha önce rahim operasyonu geçiren hastalarda oluşan nebde dokusunun dayanıklığığının daha düşük olması nedeniyle dğom eylemi başladıktan sonra  aynı yerden rahim duvarının yırtılmasına neden olabilir. Bu durum uterin rüptür olarak bilinir ve hem anne , hem de bebeğin hayatını riske atabilir. Bu riskli durumla karşılaşmamamk adına genellikle bu hastalrda doğum planlı sezaryan olarak gerçekleştirilir.

MAKAT  PREZENTASYON , YAN DURUŞ : gibi bebeğin olamsı gerekenden farklı pozisyonda bulunması

PLASENTAL NEDENLER: plasentanın erken ayrılması veya rahim ağzını kapattığı durumlarda  sezaryan zorunlu olur.

İRİ BEBEK: 4500 gr . üstündeki bebeklerde zor ve travmatik doğuma bağlı olarak bebekte omuz takılması , oksijensiz kalmasına bağlı olarak kalıcı hasar , kol sinirlerinde zedelenem oranları artmaktadır . Ultrasonla yapılan tahmini fetal ağırlık ölçümlerinde iri olarak öngörülen bebeklerde sezaryan daha güvenlidir.

MATERNAL ENDİKASYON: annede ciddi  hastalık durumlarında  kalp, böbrek, karaciğer sorunlarında  doğum  başlatılamaz ise    sezaryan ile gerçekleştirilir. Vajinal doğumun yapmak  istemeyen anne adaylarında  anne isteği  ile de  sezaryan yapılabilir , ancak bu durumda anne adayının  riskler ve uzun dönem etkileri açısından , iyi bir şekilde bilgilendirilmesi  ve  kararının  bilinçli bir şekilde verildiğinden emin olunması gerekli.

AKTİF HERPES , HIV , HPV ENFEKSİYONU : doğum esnasında kan ve servikovajinal  salgılarla bebeğe bulaş olabileceği için sezaryan yapılmalı

BEBEĞE AİT NEDENLER: spina bifida , hidrosefali fetal tümörler, gastrşizis gibi konjenital anomalilerde gerekli olabilir.

İŞLEM: Ortalama bir sezeryan 45 dakika ile 1 saat arasında sürer.

Hazırlık : Sezeryan öncesi sağlık ekibinden bir yetkili karnı temizler. İdrarı toplamak amacıyla idrar kesesine bir kateter yerleştirilir. Sıvı veya ilaç temin etmek amacıyla el veya kolunuza serum takılır. Prosedür esnasında mide ekşimesini önleyici bir asit giderici de verilebilir.

Anestezi : Sezeryanda genelde bölgesel anestezi uygulanır. Bölgesel anestezinin bir çeşidi spinal bloktur. Bunda, ilaç direk olarak omuriliği saran keseye yapılır. Diğer bir çeşit anestezi ise epidural anestezidir. Epidural anestezide ilaç omuriliği saran kesenin hemen dışına yapılır. Bu zar üzerinde yerleştrilen kateter aracılığı ile  ameliyat sonrası da ağrı kesici verilebilir.

Eğer işleme bir an evvel başlama ihtiyacı varsa, spinal anestezi daha sık kullanılır çünkü epidural anesteziye göre daha hızlı etki gösterir.

Eğer bölgesel anestezi uygulandıysa, prosedür esnasında uyanık olursunuz; doğumdan sonra bebeği duyabilir ve görebilirsiniz, ameliyat sonrası daha hızlı emzirebilirsiniz .

Acil bir durumda, genel anestezi de uygulanabilir. Bu tip bir anestezi kolda açılan damar yolundan veya bir maske aracılığıyla soluduğunuz gazdan verilir. Genel anestezi ile görme, duyma ve hissetme yetiniz olmaz.

Abdominal Kesi : Doktorunuz abdominal duvardan bir kesi yapar. Genelde kasık bölgesine yakın bir yerden yatay bir kesi yapılır. Eğer daha büyük bir kesi yapılması veya bebeğin hızlı bir şekilde doğması gerekiyorsa, doktorunuz göbeğin hemen altı ve kasık kemiğinin hemen üstünden dikey bir kesi de yapabilir.

Rahim Kesisi : Abdominal kesiden sonra, rahimde bir kesi açılır. Rahim kesisi genellikle rahmin alt kesiminden yatay olarak yapılır. Diğer tipteki rahim kesileri bebeğin pozisyonuna göre ve var olan komplikasyon risklerine göre yapılabilir.

Doğum :karna hafif baskı ile bebek doğurtulur ,göbek kordonu  klemplenmeden önce 1 dakika beklenir , ağız  ve burun sıvılardan arındırılır , . Plasenta rahimden alınır ve son olarak kesiler dikilir. Hemen bebeğinizi kucağınıza alamasanız bile, onu hemen görebilirsiniz.

İşlemden Sonra

 

Hastanede : Sezeryan sonrası birçok anne ve bebeği hastanede yaklaşık 2mn gün kalırlar. Anestezinin etkisi azaldıkça ağrıyı kontrol etmek için damar yolundan veya epidural kateterden ağrıkesiciler yapılır.

Sezeryandan sonraki ilk 6 saatten sonra  hasta yürütülür. Hareket etmek iyileşmeyi  hızlandırır, kabızlığı ve kan pıhtılaşmasını önler. Kateter ve damar yolu 12 - 24 saat içinde çıkarılır.

Hastanedeyken, tansiyon ,nabız,  ateş gibi vital bulgu takibi, idrar çıkışı ve vajinal kanama miktarı , rahimin uygun bir şekilde kasılıp kasılmadığı , kan değerleri  takip eidlir.  Kesi yerini enfeksiyon bulguları açısından gözlemlenir. Aynı zamanda iştah , sıvı alımı ,  idrar ve bağırsak faaliyetleri de değerlendirilir.

 

Emzirme : Damar yolu ve sezeryan bölgesindeki kesi emzirmeyi biraz  zorlaştırabilir. Uygun ağrı kontrolü ve pozisyon sağlandıktan sonra emzirme başarılı bir şekilde başlayabilir.

Taburculuk sonrası :Sezeryan kesisinin iyileşmesi 4 - 6 hafta içinde gerçekleşir. Yorgunluk ve rahatsızlık hissi olağandır. İyileşirken aşağıdakilere dikkat edilmeli :

İlk 2 hafta bebeğinizden daha ağır herhangi bir şey kaldırmayın.

Karnınıza dikkat edin : Ayağa kalkıp yürüdüğünüzde vücudunuzun duruş pozisyonuna dikkat edin. Öksürme, hapşurma, gülme gibi ani hareketlerde karnınızı tutun. Emzirirken yastık gibi ekstra takviye kullanının.

Bol bol sıvı alın : Doğum ve emzirme sırasında kaybedilen sıvıları takviye etmek ve kabızlığı önlemek için bolca sıvı tüketmeniz gerekir. İdrar yolu enfeksiyonlarından korunmak için sık sık idrara çıkmayı unutmayın.

Cinsel ilişkiden uzak durun : 4-6 hafta içinde lohusalık kanamsının kesilmesi ile bu yasak kaldırılır.

İhtiyaç duyduğunuzda ilaç alın : Doktorunuz ağrı kesici önerebilir. Eğer kabızlık varsa veya bağırsak hareketleri ağrılı ise doktorunuz bu durum için gerekli bir ilaç verebilir.

Doktorunuzla ne zaman iletişime geçmeniz gerektiğini bilin : 38 dereceden yüksek ateş, karında şiddetli ağrı, kızarıklık, şişme, kesi yerinden akıntı veya nefes darlığı , göğüslerde ağrı gibi durumlarda doktorunuzu arayın. İsilik, kurdeşen, kokulu vajinal akıntı, idrar yaparken yanma, idrarda kan, aşırı kanama, bacaklarda şiş, kırmızı ve ağrı yapan alanlar olduğunda doktorunuzla iletişime geçiniz.

Doğum sonrası depresyon da olası bir durumdur. Eğer ruh haliniz pek iyi değilse, kendinizi depresif hissediyorsanız bir an önce yardım talep edin.

Eğer normal doğum yerine sezeryan olduğunuz için kendinizi kötü hissederseniz, kendinize bebeğiniz ve kendi sağlığınızın doğumun yönteminden daha önemli olduğunu hatırlatın. Sezeryanda normal doğuma göre iyileşme süreci daha uzun olmasına rağmen, sonuç ikisinde de aynıdır, evinize bebeğinizle beraber dönersiniz, ve bu duygu herşeyi gölgeler.